بررسی نقش و جایگاه مخاطب در هنرهای تعاملی interactive arts

تأثیرات فنآوری های تکنولوژیک بر روند هنر عصر دیجیتال، رشد هنرهای نوین به ویژه هنر تعاملی، تغییر ماهیت اثر هنری و هنرمند، منجر به تغییر جایگاه مخاطب از بیننده و تماشگر صرف به تماشاگر مشارکت کننده و کنش گر شده است و به دنبال آن شیوه های انتقال پیام به مخاطب نیز متحول شده است. هنر تعاملیinteractive art یک شاخه از هنر جدید است که اساس آن بر«دعوت کردن مخاطب در فرآیند شکل گیری اثر» می باشد؛ در این هنر شاهد « سهیم کردن مخاطب در خلق اثر و گاهاً جایگزینی مخاطب با هنرمند » جهت ارتباط بیشتر با مخاطب هستیم. طرح مسائل فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، محوریت دادن به مفهوم، تعامل با مخاطب، بهره گیری از فضای مجازی و اجرای تکنولوژیک از مشخصه های این هنرند. در این هنر به دور از مفهوم زدایی، مخاطب مفهومی را کشف و دوباره سازی می کند. در طول تعامل با اثر، تفکردرباره ی موضوع و طرح دیدگاه های جدید شکل می گیرند. مخاطب همانند هنرمند، در جایگاه خلق قرار گرفته و فرآیند اثر هنری و پروژه های تعاملی را آگاهانه و یا تحت تأثیر ناخودآگاه دچار تغییر کرده و نتایج جدیدی را تجربه می کند. برخلاف هنرهای سنتی، در هنر تعاملی شکلی از مکالمه و گفتمان میان مخاطب و اثر وجود دارد که صرفاً ذهنی نبوده و با شرکت همه جانبه ی مخاطب، اثر هنری شکل می گیرد. اضافه بر این، در اغلب رسانه ها و مکاتب هنری، مخاطب منفعل است ولی در هنر تعاملی رابطه ای دوسویه و فعالانه حاکم است. واژه های کلیدی: مخاطب – هنرهای تعاملی– هنرهای نوین – عصر دیجیتال - ابزار های تکنولوژیک - واقعیت مجازی